Göbek Fıtığı (Umbilikal Herni)
Göbek deliği kenarından karın içerisindeki organların dışarıya doğru pırtlamasına göbek fıtığı denir. Özellikle yeni doğan bebeklerde ve kadınlarda daha sık görülür.
Belirtileri nelerdir?
- Göbek deliğinde ayağa kalkınca, ıkınınca veya öksürünce ortaya çıkan veya belirginleşen şişlik
- Bazen göbek deliğinde acıma veya ağrı
Göbek fıtığı neden oluşur?
Anne karnında bebeğin gelişimi sırasında bebeği besleyen damarları içeren kordon bebeğin göbeğine bağlıdır. Doğumdan sonra bu küçük delik kapanır. Nadiren bazı bebeklerde kapanmaz yada zayıflık devam eder. Bu erişkinlikte göbek fıtığı gelişmesine zemin hazırlar.
Esas problem karın içerisindeki basıncın artışıdır. Nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Obezite
- Gebelik (çok çocuk doğurmak)
- Karın içerisinde sıvı birikmesi (özellikle karaciğer sirozu olan hastalarda)
- Periton diyalizi yapılan kronik böbrek yetmezliği olan hastalar
- Dada önce karın ameliyatı geçirmiş olmak
- Kronik öksürük
Risk faktörleri kasık fıtığındaki risk faktörleri ile benzerdir.
Göbek fıtığı tehlikeli midir?
Göbek fıtığı yeni doğan bebeklerde nadiren komplikasyona neden olur. Bu nedenle genellikle bir süre kendiliğinden kapanması beklenir. Erişkinlerde ise tehlikeli bir durum olmamakla beraber bazen karın duvarındaki delikten içeri giren karın zarı ya da bağırsağın sıkışması sonucu problem oluşturabilir (inkarsere fıtık), Eğer şişlik kendiliğinden içeri girmiyor, devamlı ve şiddetli ağrı yapıyorsa acilen doktora başvurmak gerekir. Fıtık içeriğinin sıkışıklığının devam etmesi, sıkışan yapının kan akışının bozularak boğulmasına ve kangren olmasına neden olur (strangüle inguinal herni). Eğer acil olarak müdahale edilmezse hayatı tehdit eden ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Sıkışan ve kangren olan bağırsak içerisindeki dışkı karın içine yayılarak, karın içi apse hatta ölümle sonuçlanabilir.
Göbek fıtığının belirtileri nelerdir?
En sık görülen belirti göbek deliğinde ıkınmakla ve öksürmekle belirginleşen şişliktir.
Fıtık içerisinde sıkışan doku karın zarı ise en sık görülen belirti ağrıdır. Ama ince bağırsak sıkışırsa daha karışık bir tablo ortaya çıkar. Bu belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Bulantı ve/veya kusma
- Bıçak saplanır gibi artan ve devamlı olan ağrı
- Ateş
- Şişliğin kızarık, morumsu veya koyu bir renk alması
- Gaz ve dışkı çıkaramama
- Karın ağrısı
Göbek fıtığı tanısı nasıl konulur?
Genellikle fizik muayene yeterlidir. Göbek deliğinin olması gereken yerde şişlik varsa göbek fıtığı var demektir. Bazen çok küçük fıtıklar kendini sadece ağrı veya acıma ile belli edebilir.
Karın duvarındaki yapıları görmek için yapılan yüzeyel doku ultrasonografisi ile hem deliğin boyutları ölçülebilir hem de delik içerisine doku girip girmediği tespit edilebilir. Komplikasyonlardan şüphe edilen bazı durumlarda bilgisayarlı tomografi (BT) çekilmesi gerekebilir.
Göbek fıtığı nasıl tedavi edilir?
Göbek fıtığından kurtulmanın tek yolu cerrahi yöntemle deliğin tamir edilmesidir.
Göbek fıtığı ameliatı nasıl yapılır?
Geleneksel açık cerrahi: Fıtık üzerine yapılan kesiden dışarı pırtlayan doku içeri yerleştirilir ve buradaki defekt bir yama konularak ya da dikilerek tamir edilir. Mümkün olan en kısa sürede hasta hareketlendirilir. Ancak günlük hayata dönüş Fıtığın büyüklüğüne göre birkaç gün ya da haftayı bulabilir.
Kapalı (laparoskopik) cerrahi: Bu genel anestezi gerektiren bir yöntemdir. Genellikle karından sol taraftan yapılan 3 minik kesiden girilen aletler ile fıtık içeriği batın içine yerleştirilir. Çift yüzeyli bir yama (sentetik materyalin karın içerisindeki diğer organlara yapışmaması için önemlidir) karın içerisinden yerleştirilerek defekt (delik) özel tespit materyalleri kullanılarak tamir edilir. Laparoskopik yapılan ameliyatlarda hasta daha erken aktif hayata döner, daha az yara izi kalır ve tekrarlama ihtimali daha düşüktür. Özellikle karın duvarında daha önce saptanmamış küçük ek fıtıkların tespiti ve aynı seansta tamiri bu yöntemler mümkün olmaktadır.
Fıtık ameliyatının komplikasyonları nelerdir?
- Yara yerinde enfeksiyon
- Fıtığın tekrarlaması
- Ateş
- Bulantı, kusma
- Vücudun sentetik materyali reddetmesi
- Organ yaralanması
- Damar içi pıhtı oluşması
- Akciğer enfeksiyonu
Fıtık olma riski azaltılabilir mi?
Bazı şeylere dikkat edilirse fıtık olma riski veya fıtığın tekrarlama olasılığı azaltılabilir:
- Kilonuza dikkat edin.
- Liften zengin beslenin ve düzenli dışkılama alışkanlığı oluşturun.
- Ağırlık kaldırmamaya veya kaldırmak zorunda kalırsanız dikkat etmeye çalışın.
- Kronik öksürük, prostat büyümesi gibi şikayetleriniz varsa tıbbi yardım alın.
- Sigara içmeyin.