Hemoroidal Hastalık
Hemoroit nedir?
Hemoroitler anüs ve rektumda yer alan özelleşmiş damar yastıkçıklarıdır. Hemoroidal hastalık ise bu özel yapıların şişerek ele gelmesi veya bazı şikayetlere neden olmasıdır. Toplumda dile getirilmese de oldukça sık görülen bir durumdur.
Hemoroitler iç ve dış olmak üzere sınıflandırılır. İçeride kalın bağırsağın son kısmında dişli çizginin üzerinde yer alan hemoroitlere iç hemoroitler, anüste deri altında yer alan hemoroitlere ise dış hemoroitler adı verilir. İç hemoroitler küçükse nadiren şikayete yol açar. İç hemoroitlerin muayene bulgularına göre dört derecesi vardır. (Şekil 1)
Belirtileri nelerdir?
- Dışkılama sırasında (veya sonrasında) ağrısız kanama
- Makatta akıntı veya kaşıntı
- Islaklık hissi
- Ağrı
- Anüs çevresinde ele gelen şişlikler
- Bazen ağrı/acıma/ batma yapan şişlik
Pıhtılaşmış dış hemoroit (Eksternal tromboze hemoroit): Bazen dış hemoroitin içindeki kan göllenerek pıhtılaşır. Bu durumda şiddetli ağrı/acıma ve anüsün kenarında ele gelen şişlik oluşur. Pıhtının lokal anestezi altında boşaltılması hastalarda hızlı bir rahatlama sağlar.
Hemoroidal hastalık neden oluşur?
- Dışkılamak için sürekli ıkınmak
- Uzun süre tuvalette kalmak/oturmak
- Kronik kabızlık veya ishal
- Şişmanlık
- Gebelik
- Kronik öksürük
- Anal ilişki
Yaş ilerledikçe damarlar çevresindeki destek doku gevşediği ve esnekliği azaldığı için hemoroidal hastalık belirtileri daha sık görülebilir. Ayrıca az miktarda da olsa uzun süreli kanama ciddi kansızlık ve buna bağlı halsizlik, yorgunluk gibi belirtiler yapabilir. Hemoroit pakeleri üzerinde küçük yaralar ve şiddetli ağrı oluşabilir.
Doktora ne zaman başvurmalı?
Makattan kanama, ağrı, akıntı, dışkılama güçlüğü veya ele gelen şişlik/sertlik olduğu durumlarda mutlaka doktora başvurmak gerekir. Anal problemler çok sık görülmekle birlikte farklı tedavi gerektiren hastalıkların belirtileri benzerlik gösterir. Hemoroitlere bağlı olduğu düşünülen bazı yakınmalar kalın bağırsak kanseri gibi daha ciddi hastalıkların habercisi ya da belirtisi olabilir. Hiçbir hekim sadece şikayetlerinizi dinleyerek tanı koyamaz. İyi bir fizik muayene yapılması ve bazı tetkiklerin istenmesi (rektosigmoidoskopi/kolonsokopi, gibi) gerekebilir. Bazen kulaktan dolma bilgilerle konulan yanlış tanıya yönelik dost/arkadaş tavsiyesi ile yapılan tedavilerin telafisi çok zor olan, hatta bazen mümkün olmayan durumlara yol açabileceği akılda bulundurulmalıdır.
Hemoroidal hastalık nasıl tedavi edilir?
İlaç tedavisi: Şikayetleri hafif olan hastalarda topikal kremler ve ağızdan kullanılan ilaçlar tercih edilir. Bu ilaçların doktorunuzun gerekli gördüğü dozda ve sürede kullanılması hastalığın tekrarlamasının önlenmesi açısından önemlidir.
Pıhtı boşaltılması (Eksternal hemoroitte trombektomi): Dış hemoroit şişliğinin içindeki pıhtının lokal anestezi altında boşaltılması kolaylıkla yapılabilen bir işlemdir. Yatış gerektirmez ve hızlı rahatlama sağlar.
Minimal invaziv girişimler: Lastik bant uygulaması / skleroterapi / lazer koagülasyon
Geleneksel cerrahi (Klasik hemoroidekomi): Hemoroitlerin cerrahi yöntemle çıkarılması sıklıkla yapılan girişimlerdendir. Yakınmaların tekrarlama ihtimali düşüktür, ancak ağrılı bir işlemdir. Bazı hastaların gündelik yaşamına dönmesi uzun sürebilmektedir. Makatta darlık ve dışkılama zorluğu gelişebilir.
Stapler ile hemoroitlerin alınması/asılması (hemoroidopeksi): Tek kullanımlık özel bir alet (PPH stapler)kullanılarak hemoroit pakelerine giden kan akımının kesilmesi ve sarkan hemoroidal dokunun ortadan kaldırılması işlemidir. Geleneksel cerrahiye kıyasla ağrısız bir yöntemdir. Sadece iç hemoroitlerin tedavisinde kullanılır. Dış hemoroitlere de ek işlem yapmak gerekebilir.
Muayene sonrasında hangi tedavi seçeneğinin size uygun olacağına ameliyatı yapacak cerrahla birlikte karar verilmesi en uygun yaklaşımdır.
Hemoroidal hastalığınız için hangi tedavi uygulanırsa uygulansın hayat tarzınızda yapacağınız değişiklikler şikayetlerinizin tekrarlamasını ve komplikasyonları önlemek açısından büyük önem taşır. Hekiminiz size yapmanız ve yapmamanız gerekenler konusunda gerekli bilgiyi sağlayacaktır.
Hemoroidal hastalığı önlemek için ne yapılabilir?
- Lifli gıdaları bolca tüketin.
- Düzenli tuvalet alışkanlığı edinin.
- Tuvalete gitmeyi ertelemeyin.
- Acılı, baharatlı yiyecekler ve alkollü içeceklerin tüketimini azaltın.
- Uzun süre oturmak veya ayakta durmak gibi davranışlardan uzak durun. Bol bol yürüyüş yapın.
- Kilo almayın.
- Sigara içmeyin ve kronik öksürük gibi şikayetlerinizi ortadan kaldırmak için tıbbi yardım alın.